و یا افراد صاحب نظر خارج از صلاحیت خود مطلبی را بیان می کنند؛ اگر کسانی که چیزی را نمی دانند با شجاعت بگویند «نمی دانم» پرسشگر در یافتن پاسخ سوال خود سراغ فرد دیگری می رود تا به پاسخ پرسش خود برسد و اگر همة کسانی که پاسخ را نمی دانند شجاعت گفتن «نمی دانم» را داشته باشند فرد پرسشگر را دچار جهل مرکب نمی کنند و او حداقل می داند که نمی داند و منتظر می ماند تا زمانی به پاسخ پرسش خود برسد؛ در حالی که پاسخ غلط احتمالا او را دچار این توهم می کند که می داند و این جهل مرکب است که از جهل ساده به مراتب بدتر است.

بنابراین بسیار شایسته است که دانشجو از همان دوران جوانی با شجاعت پاسخ «نمی دانم» را در جایی که مطلبی را نمی داند به زبان بیاورد تا هم تحسین دیگران بر این شجاعت برانگیزد و هم تمرینی باشد برای گفتن این کلمه در مراحل بعدی زندگی، و هم پرسشگر را دچار مشکل نکند. از امام صادق علیه السلام نقل شده است که «حق خداوند بر خلقش این است که آنچه را می دانند بگویند و از آنچه نمی دانند خودداری کنند که اگر اینگونه عمل کنند به خدا سوگند که حق او را ادا کرده اند». (بحارالانوار، ج2، ص 118)

7. حفظ جایگاه استاد: اگر متعلم نسبت به استاد متواضعانه و در کمال ادب و احترام برخورد کند موجب می شود تا استاد با انگیزة بیشتر به تعلیم دانشجو بپردازد و در رشد و پرورش و راهنمایی او مضایقه ای نداشته باشد چنانکه نقل شده است «برکت علم در بزرگداشت استاد است».

در باب احترام به استاد روایات مختلفی با مضامین متنوع نقل شده است و احترام به عالم مساوی احترام به رسول خدا و آن هم مساوی احترام به خدا و عامل ورود به بهشت دانسته شده است. اما در عین تاکید بر لزوم تواضع و احترام به استاد لازم است این مطلب هم تذکر داده شود که احترام به استاد منافاتی با نقد نظر و دیدگاه او ندارد. احترام به استاد مستلزم پذیرش بی چون و چرای همة دیدگاههای او نیست بلکه یک متعلم با بصیرت، ضمن احترام به استاد، پرسشهای خود را در کمال ادب و احترام مطرح می کند و اشکالی را که به سخن استاد وارد می داند با استدلال و بیان خوب مطرح می کند و خواهان راهنمایی استاد در باب نظر خود می شود.

پژوهش

میان دانش اندوزی (تعلم) و پژوهش (تحقیق) تفاوتی وجود دارد؛ دانش اندوزی یا تعلم به معنای فراگیری گزاره هایی دربارة واقعیتهای مختلف (دینی ، طبیعی و انسانی) است در حالی که پژوهش یا تحقیق، بررسی صحت گزاره ها است.

هنگامی که دانش آموزی در کلاس درس از معلم خود فرامی گیرد که آب در صد درجة سانتیگراد به جوش می آید او به دانش اندوزی اشتغال دارد، اما هنگامی که حرارت آبی را که روی شعلة آتش قرار داده اند اندازه گیری می کند تا معلوم کند که آیا در صد درجة سانتیگراد به جوش می آید یا خیر (یعنی آیا آنچه که دیگران گفته اند صحیح است یا خیر) او در حال پژوهش است.